رضا عطاران و حسن معجونی با دفتر یادداشت به نمایش خانگی می آیند

رضا عطاران نخستین بار در سال 1391 حضور در شبکه خانگی را با بازی در سریال «قلب یخی 3» به کارگردانی سامان مقدم تجربه کرد. سریالی که البته با وجود اکثر ستاره‌های سینمای ایران به دلیل توزیع نامناسب و نامرتب شکست خورد.

عطاران بعد از این سریال ، تمام تمرکز خود را معطوف به حضور در سینما کرد تا اینکه در سال 1398، پلتفرم «نماوا» اعلام کرد که او قصد دارد سریالی را برای این پلتفرم کارگردانی و بازی کند. سریالی که البته هیچ‌گاه به شکل جدی وارد مرحله تولید نشد و در حد همان خبر باقی ماند.

عطاران بعد از منتفی شدن تولید آن سریال کماکان از شبکه خانگی دور بود، تا اینکه پیشنهاد بازی در سریال کمدی «دفتر یادداشت» را پذیرفت. این سریال بعد از سریال‌های «کرگدن» و «هفت» ، سومین تجربه سریال سازی کیارش اسدی‌زاده در شبکه خانگی است.

زمان پخش سریال دفتر یادداشت

نخستین قسمت از این سریال قرار است از جمعه ۲۶ آبان ۱۴۰۲ در پلتفرم فیلم‌نت آغاز شود.

حواشی سریال دفتر یادداشت

رضا عطاران که به آقای گیشه معروف است حضورش در هر فیلم و سریالی فروش بسیار بالایی دارد حالا در سریال دفتر یادداشت بعد از ۱۵ سال در شبکه نمایش خانگی حضور پیدا کرده است. در ۹ تیر ۱۴۰۲ پس از انتشار پوستر و تیزر تبلیغاتی سریال دفتر یادداشت بسیاری از مخاطبان متوجه شباهت آن به سکانس مشهوری از فیلم مالنا با بازی مونیکا بلوچی شدند. بلوچی در این فیلم نقش زن جوانی به نام مالنا را برعهده داشت که پس از مرگ همسرش در جنگ مجبور به تن‌فروشی می‌شود.

در این سکانس مشهور وقتی مالنا در محیطی عمومی سیگاری به سمت دهان خود می‌‌برد، ناگهان دست‌‌های چندین مرد با کبریت و فندک روشن به سوی او دراز می‌شود. به نظر می‌رسد پوستر و تیزر سریال دفتر یادداشت از این سکانس مشهور الهام گرفته شده است. البته پیش از این هم مهران مدیری در سریال مرد هزار چهره این سکانس را البته نه با فندک و کبریت، که با چندین اسلحه روی صورتش بازسازی کرده بود.

انتشار این تصاویر از سریال دفتر یادداشت بار دیگر صدای اعتراض کسانی که همواره منتقد تولیدات شبکه نمایش خانگی بوده و آن را به ترویج بی‌بند و باری متهم کرده‌اند را بلند کرده است و برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی اشاره این سریال به فیلم مالنا که به محتوا و صحنه‌های اروتیکش مشهور است را نامناسب دانسته و واکنش تندی به آن داشته‌اند.

رئیس ساترا از تیزرهای شبهه‌برانگیز گلایه کرد

سعید مقیسه، رئیس ساترا در باره حواشی تیزر این فیلم به مهر گفته: «اخیراً در خصوص چند سریال شاهد بودیم تیزری پخش شد که محتوای آن متفاوت از محتوای سریال دارای مجوز ساترا بود. عده‌ای همان تیزر را مستمسک قرار می‌دهند که فلان اتفاق در شبکه خانگی افتاده است اما در سریال که نگاه می‌کنید اصلاً آن صحنه وجود ندارد.»

او احتمال داده که استفاده از این صحنه‌ها جزو موارد تبلیغاتی سریال باشد و گفته: «نمونه داشتیم که حتی صحنه‌ای منتشر شده اما عوامل می‌گویند ما منتشر نکرده‌ایم و کارگردان و عوامل تولید خودشان آن صحنه را کنار گذاشته‌اند. البته این ابهام وجود دارد که ممکن است انتشار چنین صحنه‌هایی یک کار تبلیغاتی باشد؟ ما نفی نمی‌کنیم اما این فرض را تأیید هم نمی‌کنیم و راجع به هر موضوع مستقلاً بررسی می‌کنیم».

او نهایتا تاکید کرده که وجود این موارد باعث کاهش حمایت ساترا از سریال می‌شود: «هرگونه تخلف محتوایی برای رسانه و سکوها باعث کاهش امتیاز آنها خواهد شد و در کاهش حمایت مادی و معنوی ساترا از رسانه‌های دارای مجوز تأثیرگذار خواهد بود.»

مقیسه درپایان درباره مجوز سریال «دفتر یادداشت» هم توضیح داده: «این سریال جزو مواردی بود که در طرح اولیه مشکلاتی داشت با تیم تولید جلسه برگزار شد و آنها حضور پیدا کردند، نکات اصلاحی به آنها گفته شد و بنا شد اصلاحات را اعمال کنند تا مجوز سریال را دریافت کنند.»

آنالیز قسمت اول سریال دفتر یادداشت

سرانجام بعد از بمباران تبلیغاتی انجام شده از نخستین قسمت سریال کمدی «دفتر یادداشت» رونمایی شد تا مخاطبان شبکه خانگی شاهد حضور دوباره رضا عطاران بعد از گذشت بیش از یک دهه در این شبکه باشند. در ادامه آنالیزی داشتیم بر قسمت اول این سریال.

کارگردانی | کیارش اسدی‌زاده بعد از کارگردانی دو فیلم سینمایی «گس» و «شکاف»، سریال «کرگردن» را برای شبکه نمایش خانگی ساخت و در آن زمان مورد توجه قرار گرفت. او در تجربه بعدی سراغ ساخت سریالی در حال‌وهوای «کرگدن» رفت؛ سریال «هفت» که پخش آن هم سه‌شنبه همین هفته شروع شده است. منتظر بودیم ببینیم کارگردانی با این پیشینه چطور وارد عرصه کمدی خواهد شد و سریال کمدی «دفتر یادداشت» با وجود پتانسیل‌های فراوان و استفاده از بازیگرانی مثل رضا عطاران و حسن معجونی، چه ساختار و محتوایی خواهد داشت. این کارگردان در نقطه شروع، موفق ظاهر شده و توانسته در همین قسمت ابتدایی، ضمن معرفی شخصیت‌های اصلی و فاش کردن رازهایی درباره گذشته، ذهن مخاطبان را درگیر کند. او همچنین از مکان‌ها به درستی برای خلق موقعیت‌های کمدی استفاده کرده و فضایی رمزآلود و در عین حال بامزه خلق کرده است.

بازی‌ها | حتی پیش از شروع اولین قسمت هم می‌توانستیم حدس بزنیم رضا عطاران با این گریم و لباس متفاوت، قرار است اتفاق مهمی را در سریال رقم بزند. بهرحال تجربه ثابت کرده عطاران می‌تواند برگ برنده هر اثری باشد و طبیعتا حضورش در این سریال کمدی هم به نفع آن خواهد بود. او را در قسمت اول با دو گریم متفاوت می‌بینیم. در فلاش‌بک به عنوان یک کارآگاه پلیس او را می‌شناسیم و در زمان حال به عنوان مردی مسن و مبتلا به آلزایمر که چیزی از گذشته به خاطر نمی‌آورد اما آلزایمر نتوانسته است جلوی ذکاوت و شم پلیسی‌اش را بگیرد. عطاران با همین دو ویژگی شخصیت ایرج توانسته است بازی متفاوتی از خودش به نمایش بگذارد. همراهی حسن معجونی در نقش حمید که در جوانی متصدی بخش بایگانی  اداره پلیس بوده و زوج‌سازی حسن معجونی و رضا عطاران هم به نفع سریال تمام شده. در مراودات میان این زوج، حمید نقش مغز متفکر را دارد و ایرج را هدایت می‌کند. مینا ساداتی در نقش مدیر آسایشگاه، بیژن بنفشه‌خواه در نقش نگهبان ساختمان و سوگل خلیق در نقش همسایه ایرج و حمید سایر بازیگرانی هستند که در قسمت اول معرفی می‌شوند. هرکدام از آنها ویژگی منحصربفردی دارند که موقعیت‌های کمدی سریال را تقویت می‌کنند.

فیلمنامه | «دفتر یادداشت» یک کمدی جنایی است و با توجه به ویژگی‌های شخصیت اصلی سریال یعنی کارآگاهی به اسم ایرج، داستان هم با رمزها و نشانه‌هایی پیش می‌رود. ابتدای داستان شخصیت ایرج با آنالیز معمای یک ته‌سیگار و کشف راز این مسئله که می‌تواند متعلق به چه کسی در آسایشگاه باشد معرفی می‌شود و بعد از این است که به موقعیت او به عنوان فردی آلزایمری پی می‌بریم. با ورود شخصیت حمید، رمز و رازها باز هم بیشتر می‌شود و جالب اینجاست که ما به عنوان مخاطب، با ایرج که حافظه‌اش را از دست داده همراه می‌شویم و با توجه به صحبت‌های اطرافیان بخصوص حمید، به اطلاعی درباره گذشته آنها دست پیدا می‌کنیم؛ اطلاعاتی که هنوز از صحت و سقمشان مطمئن نیستیم چون شخصیت حمید به عمد مرموز ساخته شده و نمی‌توانیم به او اعتماد کنیم. با این حال هرچه از ابتدا به سمت پایان می‌رویم، مسائلی برایمان روشن می‌شود و مواردی کماکان گنگ باقی می‌ماند که همه اینها به ساختار سریال برمی‌گردد.

تعلیق پایانی | در پایان قسمت اول سریال، با اطلاعاتی که در دفترچه یادگار خواهر ایرج می‌بینیم و شباهت آن به رمزی که زیر فرش کنده شده، به راز مهمی پی می‌بریم؛ رازی که توسط ذهن کنجکاو و پرسشگر ایرج کشف شده و به معمای اصلی این سریال تبدیل می‌شود و این نوید را به مخاطبان می‌دهد که باید منتظر اتفاق‌های ویژه‌ای در رابطه با آن باشند.

تیتراژ | یکی از عناصر جلب توجه سریال «دفتر یادداشت»، جذابیت تیتراژ ابتدایی و پایانی است. تمام المان‌هایی که به نحوی با ماجرای زندگی این زوج کمدی گره می‌خورد در این تیتراژ وجود دارد. از پیانو و چرخ خیاطی گرفته تا سنگ مرده‌شورخانه و ماشین پلیس و خانه‌ای که در آن زندگی می‌کنند. نهایتا ترکیب این موارد به انگشت قطع شده‌ای می‌رسد که نشان از معمایی بودن سریال دارد.

«دفتر یادداشت» با بازی عطاران را می‌توان با خانواده دید؟

سریال «دفتر یادداشت» یکی از سریال‌های کنجکاوی‌برانگیز تا قبل از پخش بود. یکی از سریال‌هایی که به واسطه پخش ویدیوهای تبلیغاتی از جمله اولین ویدیو که تداعی‌کننده فیلم سینمایی «مالنا» بود توجهات بسیاری را به خود جلب کرد و البته این کنجکاوی نسبت به سریال خیلی زود هم فروکش کرد.

قصه سریال با فضای کارآگاهی شروع می‌شود؛ ایرج با بازی رضا عطاران شخصیت اصلی داستان است که یک کارآگاه کاربلد اما دچار آلزایمر است. شروع ناامیدکننده مجموعه‌ای که قبل از پخش خیلی پر سر و صدا بوده همین اول داستان توی ذوق‌تان می‌خورد در حالی که به انتظار نشسته‌اید با یک کمدی معمایی یا جنایی مواجه شوید، هم رو دست بخورید، هم ماجرای قتل را پیگیری کنید و هم بخندید، اما هر چه جلوتر می‌روید بیشتر ناامید می‌شوید. سریال با سکانسی پلیسی آغاز می‌شود و بعد عطاران به صحنه جرمی ورود می‌کند که حسن معجونی در آن لباس عروس پوشیده است؛ موقعیت البته خیلی سردتر از آنچه که می‌خوانید، دیده می‌شود. فیلمنامه‌ای که بیشتر نام کمدی را به خود الصاق کرده، اما موقعیت‌ها هنوز نتوانسته‌اند گیرا و کمدی باشند.

شاید حضور چهره‌های موفق این حوزه و کسانی که سال‌ها در عرصه سریال و فیلم سینمایی قلم زده‌اند، بهتر می‌توانست ارزش افزوده‌ای برای فضای کمدی سریال و حتی محتوای فیلمنامه آن باشد. به ویژه که سریال در قصه و فیلمنامه هم در جا می‌زند و موقعیت‌ها چندان غنای داستانی جذابی ندارند. اگر با اغماض نگوییم حتی در قسمت اول و دوم، داستان حوصله سر بر می‌شود و بارها ریتم می‌افتد به شکلی که می‌توان روی نبود موقعیت‌های پرکشش تأکید کرد.

بیشترین تلاش فیلمنامه‌نویس برای خنده گرفتن، بهره‌گیری از شوخی‌های کلامی است که دیگر در این سال‌ها نخ‌نما شده‌اند؛ شوخی‌هایی که با تأکید چند باره افتادن شلوار، نداشتن شلوار و خیس شدن شلوار می‌خواهد از مخاطب خنده بگیرد، اما حجم تکرار و تأکید و طولانی شدن آن‌ها بیشتر از این‌که خنده بیاورد ممکن است حتی مخاطب را خسته کند.

«دفتر یادداشت» حضور دوباره عطاران در شبکه نمایش خانگی است که بعد از سال‌ها رقم می‌خورد. عطاران که جزو اولین بازیگرانی بود که با «قلب یخی» حضور در این مدیوم را تجربه کرد در همه این سال‌ها سعی کرد دور بماند و گزیده‌تر و سخت‌گیرتر وارد میدان شود. اتفاقی که حالا اگرچه او را به تنها برگ برنده سریال تبدیل کرده است، اما سریال برای خود او آورده تازه‌ای ندارد.

عطاران پس از این همه سال، دیگر فراتر از بازیگر ستاره فیلم و سریال‌های کمدی است و حتماً مخاطب او را در هر میزانسن و قالبی دوست دارد، اما نقشش در «دفتر یادداشت» چندان چالش عجیبی برایش محسوب نمی‌شود و می‌تواند به راحتی از پس آن برآید. با این حال این عطارانی نیست که شما را به وجد آورد و اتفاقاً هرچه بیشتر در هر صحنه‌ای منتظر اتفاق و کمدی هستید کمتر این فضا خلق می‌شود که بخش عمده آن باز هم به فیلمنامه مربوط است و خالی بودن میدان از فضایی که بازیگر بتواند به دور از تکرار شوخی‌های کلیشه‌ای در آن بازی کند و طنازی نشان دهد.

«دفتر یادداشت» حالا اولین اثر کمدی کیارش اسدی‌زاده است که توسط مخاطب دیده می‌شود؛ یک کمدی زرق و برق‌دار که قرار است فضای متفاوت، به روز و مدرنی داشته باشد و البته با دیدن ویترین ماجرا هم فکر می‌کنید با اثر متفاوتی رو به رو هستید، اما فضای شوخی‌ها در قسمت اول و دوم از سطح فراتر نرفته است و در ظاهر باقی می‌ماند. شاید برای برخی قصه کلی داستان با سریال خارجی «فقط قتل‌های داخل ساختمان» مقایسه شود که درباره توفیق این اثر در دو قسمت اولیه می‌توان گفت فیلمنامه موقعیت‌های پرکشش و جذابی را رقم نزده است. بیشترین سعی کارگردان این است که با فحش، شوخی‌های کلامی و در وجهی دیگر با ارجاعات اروتیک از مخاطب خنده بگیرد.

ورود اسدی‌زاده در کمدی در این دو قسمت نه تنها ناکام بوده است که به شکل عجیبی از یک فیلمنامه کم مایه می‌خواهد با هر تلاشی از ناسزا و شوخی‌های بی‌مزه گرفته تا با به کار بردن کلماتی که کمتر در عرف روزانه استفاده می‌شود، مخاطبش را بخنداند.

کاش سازندگان بیشتر از هزینه برای این ویدیوهای تبلیغاتی این سریال، روی غنای فیلمنامه وقت می‌گذاشتند. با این روند، گویی «دفتر یادداشت» صرفا با نگاهی تجاری به تولید رسیده است؛ نگاهی که در تولید بدون توجه به ملاحظات اخلاقی، عرف و حتی ملزومات کیفی اثر، صرفا به دنبال جذب مخاطب برای کاری پرهیاهو بوده است.

دیدن سریال‌هایی از این قبیل آن هم به صورت خانوادگی در درجه اول می‌تواند فحش و ناسزا را مثل نقل و نبات در میان کودکان رواج دهد. رجوع کنید به ۱۵ دقیقه قسمت دوم سریال و دیالوگ‌هایی که بین نقش‌های عطاران و معجونی و همچنین سوگل خلیق و نامزدش به صورت رگباری رد و بدل می‌شود!

مراحل ساخت تیتراژ رازآلود و پرطرفدار سریال «دفتریادداشت»

از انتشار قسمت اول سریال «دفتر یادداشت»؛ تیتراژ این سریال مورد تحسین تماشاگران قرار گرفت؛ تیتراژی رازآلود که همخوانی ویژه‌ای با متن فیلمنامه و کارگردانی این اثر دارد.به نحوی که طرفداران پر و پاقرص این سریال را به واکاوی و رمز گشایی آن برای کشف معماها و راز هویت قاتل ترغیب کرده است.

تمامی اجزا و جزئیات تیتراژ سریال «دفتریادداشت» با متریال های واقعی با دست ساخته شده در مقابل دوربین قرار گرفته است.

هر آنچه که در این اثر شاهد هستید، حاصل پشت هم قرار گرفتن بیش از ۱۸۰۰ فریم عکس است که به روش استاپ موشن تولید شده است.

عقیل حسینیان و سوگل ثناگو در استودیو ۵۶۵، تیتراژ سریال «دفتریادداشت»به کارگردانی کیارش اسدی‌زاده و تهیه‌کنندگی حسین اکبری را طراحی کرده‌اند.

آخرین وضعیت تولید فصل دوم سریال دفتر یادداشت اعلام شد

کیارش اسدی زاده در گفت وگویی که به تازگی با سایت خبری «فیلم‌نت» انجام داده درباره تولید فصل دوم سریال «دفتریادداشت» گفته است :«من خوشحالم که سریال به سمتی رفته که برخی دلشان می‌خواهد این سریال فصل دوم داشته باشد. واقعیت این است که در همه جای دنیا کمپانی تولیدکننده است که باید نیاز تولید فصل دوم اثر را احساس کند و چنین پیشنهادی به تیم تولیدکننده بدهد. واقعیت این است که تا امروز چنین موضوعی مطرح نشده است اما من و تهیه‌کننده و نویسنده این احتمال را می‌دادیم که ممکن است «دفتر یادداشت» سریال موفقی شود و این ایده می‌تواند وجود داشته باشد.»

او در ادامه ، حرف‌های خود را اینچنین ادامه داده و عنوان کرده :«در نسخه‌ای که از سریال قبل از تولید بازنویسی کردیم کاشت‌های فصل دوم را گذاشتیم و در جلسات طولانی به این موضوع فکر کردیم که قصه فصل دوم باید چه قصه‌ای باشد. در واقع نمی‌خواستیم وقتی چنین درخواستی از ما می‌شد به موضوع فکر کنیم و به همین دلیل در حین نگارش فصل اول این موضوع را در ذهن داشتیم.»

اسدی زاده در پایان با اشاره به اینکه آمادگی ساخت فصل دوم وجود دارد ، حرف‌هایش در این زمینه را اینطور جمع بندی کرده و گفته :« در فیلمنامه نیز کاشت‌های لازم برای فصل دوم گذاشته شده و مخاطب قطعاً آن کاشت‌ها را دیده‌است و حتی قبل از شروع فیلمبرداری فصل اول کلیت طرح فصل دوم در ذهن این مثلث فکری اصلی قصه شکل گرفته است. با این حال در حال حاضر پلتفرم تصمیمی برای این موضوع نگرفته و من نمی‌توانم به طور قطعی بگویم که این سریال فصل دومی دارد یا خیر. در مجموع باید گفت«دفتر یادداشت» برای من آنقدر قابل احترام است که برایم مهم است هر چیزی که به صلاح این سریال است اتفاق بیفتد.»